- Ακροναυπλία
- Η ακρόπολη του Ναυπλίου, βραχώδης και οχυρή, που μαζί με το βουνό του Παλαμηδίου και το επιθαλάσσιο Μπούρτζι αποτελούν το φρουριακό συγκρότημα που υπεράσπιζε παλιά το Ναύπλιο. Η Α. κατακτήθηκε, σύμφωνα με τη μυθολογική παράδοση· από τον Ναύπλιο, εγγονό του Δαναού, απόγονο του θεού Ποσειδώνα. Σώζονται πολυγωνικοί ακατέργαστοι λίθοι στα φρούρια που αποτελούν τις βάσεις των ενετικών τειχών. Από τον συνδυασμό των μύθων με τις ιστορικές παραδόσεις και τα μνημεία που περισώθηκαν συμπεραίνεται ότι οι πρώτοι κάτοικοι της Α. ήταν Αιγύπτιοι και Φοίνικες. Ιστορικά αναφέρεται ότι η Α. κατοικήθηκε περίπου το 69-79 μ.Χ., την εποχή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Βεσπασιανού. Αυτό προκύπτει από τρεις επιγραφές που βρήκε στο Ναύπλιο και διάβασε το 1816 ο Γάλλος ιστορικός Πουκεβίλ. Το 589 αναφέρεται πως σε μια επιδρομή των Αβάρων στην Πελοπόννησο, η Α. κατελήφθη από βυζαντινή φρουρά. Με τον καιρό η Α. οχυρώθηκε στρατιωτικά και απέκτησε μεγάλη σπουδαιότητα. Το 1180 ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Μιχαήλ Κομνηνός διόρισε άρχοντα της Α. τον ευπατρίδη και πλούσιο Ναυπλιέα Σγουρό. Ο γιος του Λέων, γνωστός για τα αντικληρικά του αισθήματα γκρέμισε από τα βράχια της Α. τον εχθρό του, μητροπολίτη Κορίνθου Νικόλαο. Όταν κατέλαβαν οι σταυροφόροι την Πελοπόννησο υποτάχθηκε και η Α. μετά από μεγάλη αντίσταση και παρέμεινε κάτω από την κυριαρχία του Βιλεαρδουίνου από το 1212 έως το 1389.Οι Φράγκοι ολοκλήρωσαν την οχύρωση της Α. και κυρίως της ανατολικής της πλευράς. Αργότερα, οι δούκες της Αθήνας που υποκατέστησαν τον Βιλεαρδουίνο, βελτίωσαν τα οχυρά. Το 1384 κατέλαβαν την Α. οι Ενετοί που έκαναν επίσης συμπληρωματικές οχυρώσεις. Το 1540, το Ναύπλιο κατελήφθη από τους Τούρκους, οι οποίοι ενίσχυσαν την Α. με φρούρια με μεγάλα πυροβόλα. Τετρακόσια κανόνια τοποθέτησαν στο Παλαμήδι και στην Α. που την έλεγαν Ιτς-Καλέ, δηλαδή εσωτερικό φρούριο. Το 1686 μεσολάβησε δεύτερη ενετική κυριαρχία της Α. και το 1715 δεύτερη τουρκική. Τη νύχτα της 30ής Νοεμβρίου 1822, ο Στάικος Σταϊκόπουλος με λίγους Έλληνες κυρίευσε το Παλαμήδι και στις 3 Δεκεμβρίου 1822 κυριεύτηκε και η Α. από τον Κολοκοτρώνη που έφτασε ειδοποιημένος από τον Σταϊκόπουλο. Ο Κολοκοτρώνης διόρισε φρούραρχο της Α. τον Σουλιώτη Νάσο Φωτομάρα. Όταν ήρθε στο Ναύπλιο ο Καποδίστριας, η φρουραρχία της Α. ανατέθηκε σε πενήντα Σπετσιώτες με αρχηγό τους τον Νικ. Γουδή. Το 1831, όταν έγινε το κίνημα στη Μάνη κατά του Καποδίστρια, φυλάκισαν στην Α. τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και εκεί συνεδρίασε το Α’ Διαρκές Πολεμικό Συμβούλιο των ελαφρών της Πελοποννήσου, που καταδίκασε τον έναν δολοφόνο του Καποδίστρια Γεώργιο Μαυρομιχάλη σε θάνατο. Το 1833 στην Α. φυλάκισαν τον Κολοκοτρώνη και τον Πλαπούτα και το 1834, μετά την καταδίκη τους σε θάνατο, τους μετέφεραν στο Παλαμήδι για περισσότερη ασφάλεια. Μετά την απελευθέρωση έγιναν πολλές επισκευές στα οχυρά της Α. Η Α. είναι σήμερα ένα από τα κυριότερα τουριστικά και ιστορικά αξιοθέατα του Ναυπλίου.
Άποψη της Ακροναυπλίας, που, μαζί με το Παλαμήδι και το Μπούρτζι, αποτελούν το φρουριακό συγκρότημα του Ναυπλίου.
Dictionary of Greek. 2013.